ដោយ៖ រ៉ឹម ភារី
ភ្នំពេញ៖ អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance) ដែលធ្វើការងារលើការអភិរក្សសត្វព្រៃ បានប៉ានប្រមាណថា មានដំរីជាង២រយក្បាលក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី និងជាង១០០ក្បាលនៅជួរភ្នំក្រវាញ។ ការលើកឡើងបែបនេះ គឺធ្វើឡើងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយស្តីពីការការអបអរ សមិទ្ធផលរបស់ខ្លួន ដែលធ្វើឲ្យគ្មានការបរបាញ់សត្វដំរីអាស៊ី ក្នុងតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៦រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
ខណៈការបារម្ភរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាចំពោះការបាត់បង់សត្វព្រៃ អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ បានប្រារព្ធពិធីអបអរសមិទ្ធផលរបស់ខ្លួន ដែលបានធ្វើឲ្យសត្វដំរីមានកើនឡើង និងរារាំងក្រុមឈ្មួញ និងជនល្មើស រហូតករណីសម្លាប់សត្វដីរីស្មើនឹងចំនួនសូន្យក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំមកនេះ។ អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ បានប៉ាន់ប្រមាណថា នៅកម្ពុជានៅសល់សត្វដំរីប្រមាណជាង២០០ ក្បាលនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី និងជាង១០០ ក្បាលទៀតនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ។ «គ្មាននរណាដឹងទេ ពីចំនួនដំរីពិតប្រាកដនៅជួរភ្នំក្រវាញ និងខ្ពង់រាបខេត្តមណ្ឌលគិរី តែទោះជាយ៉ាងក៏ដោយមានការប៉ានប្រមាណថា នៅខេត្តមណ្ឌលគិរីមានដំរីពី២០០ទៅ៣០០ក្បាល ហើយនៅជួរភ្នំក្រវាញមានចន្លោះពី១០០ទៅ២០០ក្បាល តែខ្ញុំមិនសូវច្បាស់នោះទេ។ ខ្ញុំទុកឲ្យអ្នកចុះល្បាតនៅភ្នំក្រវាញផ្ទាល់ ឆ្លើយទើបច្បាស់ជាង»។ នេះការអះអាងរបស់បណ្ឌិត Thomas Grayនាយកផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ និងការអភិវឌ្ឍន៍សកលរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ ដែលបានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅទីស្នាក់ការកណ្តាល អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១០ សីហានេះ។
លោក Nop Thet ទីប្រឹក្សាក្រុមចុះល្បាតនៅឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ ដែលតែងតែចុះល្បាតជាប្រចាំនៅជួរភ្នំក្រវាញ បានអះអាងគាំទ្រនឹងការលើកឡើងរបស់បណ្ឌិត Thomas Gray ថា ដំរីនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ គឺមានការកើនឡើង បើប្រៀបធៀបនឹង១០ឆ្នាំមុន។ លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ៖«ពួកខ្ញុំ គឺជាអ្នកចុះល្បាតជាក់ស្តែងជាប្រចាំ។ យើងបានឃើញដានដំរី អាចម៍ដំរីនិងផ្លូវដំរីច្រើន ព្រមទាំងឃើញដំរីជាច្រើនដោយផ្ទាល់មានកើនឡើងច្រើន។ ខ្ញុំគិតថា ដំរីមានកើនឡើងពី៥០ទៅ៦០ភាគរយ»។
ទន្ទឹមនឹងការកើនឡើងសត្វដំរីនៅប្រទេសកម្ពុជានេះដែរ អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ បានធ្វើការតាំងពីឆ្នាំ២០០៦មក ដើម្បីការពារ និងអភិរក្សសត្វដំរីនៅឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញ។ កាលពីឆ្នាំ២០០០ដល់ឆ្នាំ២០០៦ មានដំរីអាស៊ីចំនួ៣៧ក្បាល ត្រូវបានគេសម្លាប់នៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ។ តែចាប់តាំងឆ្នាំ២០០៦រហូតមកដល់ពេលនេះ អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ សហការណ៍ជារដ្ឋបាលព្រៃឈើ ក្រសួងបរិស្ថាន ព្រមទាំងភាគីពាក់ព័ន្ធបានចាប់អន្ទាក់ចំនួនជាង១៤ម៉ឺន ព្រមទាំងចាប់បានជនល្មើសជាង៣០០នាក់បញ្ជូនទៅតុលាការផងដែរ។
ដោយឡែក អង្គការរុក្ខជាតិ និងសត្វអន្តរជាតិ (FFI) កាលពីឆ្នាំ២០០៨ បានប៉ាន់ប្រមាណថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានដំរីចំនួន១៧៥ក្បាល កំពុងរស់នៅក្នុងច្រករបៀងដំរីភាគនីរតីនេះ។
សូមបញ្ជាក់ថា ឧទ្យាជាតិជួរភ្នំក្រវាញខាងត្បូង មានទំហំ ៤១០,០០០ ហិចតា ទើបតែបង្កើតថ្មី គឺស្ថិតនៅចំកណ្តាលជម្រកសត្វដំរី និងជួយរក្សាឲ្យដែនជម្រកនេះ សម្រាប់ជាតំបន់ទេសភាពសត្វដំរី៕
ខណៈការបារម្ភរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាចំពោះការបាត់បង់សត្វព្រៃ អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ បានប្រារព្ធពិធីអបអរសមិទ្ធផលរបស់ខ្លួន ដែលបានធ្វើឲ្យសត្វដំរីមានកើនឡើង និងរារាំងក្រុមឈ្មួញ និងជនល្មើស រហូតករណីសម្លាប់សត្វដីរីស្មើនឹងចំនួនសូន្យក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំមកនេះ។ អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ បានប៉ាន់ប្រមាណថា នៅកម្ពុជានៅសល់សត្វដំរីប្រមាណជាង២០០ ក្បាលនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី និងជាង១០០ ក្បាលទៀតនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ។ «គ្មាននរណាដឹងទេ ពីចំនួនដំរីពិតប្រាកដនៅជួរភ្នំក្រវាញ និងខ្ពង់រាបខេត្តមណ្ឌលគិរី តែទោះជាយ៉ាងក៏ដោយមានការប៉ានប្រមាណថា នៅខេត្តមណ្ឌលគិរីមានដំរីពី២០០ទៅ៣០០ក្បាល ហើយនៅជួរភ្នំក្រវាញមានចន្លោះពី១០០ទៅ២០០ក្បាល តែខ្ញុំមិនសូវច្បាស់នោះទេ។ ខ្ញុំទុកឲ្យអ្នកចុះល្បាតនៅភ្នំក្រវាញផ្ទាល់ ឆ្លើយទើបច្បាស់ជាង»។ នេះការអះអាងរបស់បណ្ឌិត Thomas Grayនាយកផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ និងការអភិវឌ្ឍន៍សកលរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ ដែលបានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅទីស្នាក់ការកណ្តាល អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១០ សីហានេះ។
លោក Nop Thet ទីប្រឹក្សាក្រុមចុះល្បាតនៅឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ ដែលតែងតែចុះល្បាតជាប្រចាំនៅជួរភ្នំក្រវាញ បានអះអាងគាំទ្រនឹងការលើកឡើងរបស់បណ្ឌិត Thomas Gray ថា ដំរីនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ គឺមានការកើនឡើង បើប្រៀបធៀបនឹង១០ឆ្នាំមុន។ លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះ៖«ពួកខ្ញុំ គឺជាអ្នកចុះល្បាតជាក់ស្តែងជាប្រចាំ។ យើងបានឃើញដានដំរី អាចម៍ដំរីនិងផ្លូវដំរីច្រើន ព្រមទាំងឃើញដំរីជាច្រើនដោយផ្ទាល់មានកើនឡើងច្រើន។ ខ្ញុំគិតថា ដំរីមានកើនឡើងពី៥០ទៅ៦០ភាគរយ»។
ទន្ទឹមនឹងការកើនឡើងសត្វដំរីនៅប្រទេសកម្ពុជានេះដែរ អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ បានធ្វើការតាំងពីឆ្នាំ២០០៦មក ដើម្បីការពារ និងអភិរក្សសត្វដំរីនៅឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញ។ កាលពីឆ្នាំ២០០០ដល់ឆ្នាំ២០០៦ មានដំរីអាស៊ីចំនួ៣៧ក្បាល ត្រូវបានគេសម្លាប់នៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ។ តែចាប់តាំងឆ្នាំ២០០៦រហូតមកដល់ពេលនេះ អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ សហការណ៍ជារដ្ឋបាលព្រៃឈើ ក្រសួងបរិស្ថាន ព្រមទាំងភាគីពាក់ព័ន្ធបានចាប់អន្ទាក់ចំនួនជាង១៤ម៉ឺន ព្រមទាំងចាប់បានជនល្មើសជាង៣០០នាក់បញ្ជូនទៅតុលាការផងដែរ។
ដោយឡែក អង្គការរុក្ខជាតិ និងសត្វអន្តរជាតិ (FFI) កាលពីឆ្នាំ២០០៨ បានប៉ាន់ប្រមាណថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានដំរីចំនួន១៧៥ក្បាល កំពុងរស់នៅក្នុងច្រករបៀងដំរីភាគនីរតីនេះ។
សូមបញ្ជាក់ថា ឧទ្យាជាតិជួរភ្នំក្រវាញខាងត្បូង មានទំហំ ៤១០,០០០ ហិចតា ទើបតែបង្កើតថ្មី គឺស្ថិតនៅចំកណ្តាលជម្រកសត្វដំរី និងជួយរក្សាឲ្យដែនជម្រកនេះ សម្រាប់ជាតំបន់ទេសភាពសត្វដំរី៕